Richard Schoonderwoert interviewde Ivo Trumbic in de zomer van 2010 voor ManMeer! naar aanleiding van het EK in Zagreb. Een prachtige terugblik op zijn periode in Nederland, waar je onder meer kunt lezen dat hij met zijn gedachtengoed zijn tijd altijd ver vooruit is geweest. Een eerbetoon....
Interview in ManMeer! 2010, voorafgaand aan het EK 2010 in Zagreb
Ivo Trumbic, pensionado in Zagreb:
“Als je naar de top wilt, moet je niet recreatief denken!”
Op 29 augustus a.s. valt in Zagreb de eerste bal in het water voor het Europees kampioenschap waterpolo. Bij de mannen strijden twaalf ploegen voor de 29ste maal om de continentale titel. Nederland is er in de Kroatische hoofdstad niet bij. Op z'n minst één inwoner van Zagreb zal hierdoor met gemengde gevoelens op de tribunes zitten: Ivo Trumbic, Kroaat van geboorte, maar in z'n hart Nederlander. ManMeer! sprak met de 75-jarige pololegende.
door Richard Schoonderwoert
Ivo Trumbic geniet tegenwoordig in Zagreb van zijn pensioen. Inmiddels is hij alweer vier jaar weg uit Nederland, maar dat betekent niet dat Nederland weg is uit Ivo Trumbic. Dat kan ook bijna niet. Liefst 22 jaar werkte hij als oefenmeester in het Nederlandse waterpolo. Het had veel weg van een haat-liefdeverhouding: steeds moest Trumbic opboksen tegen de in zijn ogen hier heersende mentaliteit van de middelmaat. Nu ziet hij toch veranderingen in de Nederlandse sportcultuur. Andersom heeft Nederland hem ook gevormd. Hij heeft niet alleen een Nederlands paspoort, maar hij en zijn vrouw voelen zich ook echt Nederlander. “Als het in een hete periode in de zomer gaat regenen, zeggen wij: 'Ha, eindelijk een beetje regen'. Dat begrijpen ze in Kroatië niet.”
Ontzettend trots
Een levende legende mag je hem gerust noemen. Wil je zijn grootste successen op een rij zetten, dan is het moeilijk een begin te kiezen. Chronologisch dan maar: Ivo Trumbic won als speler van Joegoslavië in 1964 zilver op de Olympische Spelen van Tokio. Vier jaar later was hij in Mexico aanvoerder van het team dat goud won. Hij had ook maar meteen de voorbereiding van de nationale ploeg op de Spelen gedaan. Voor Trumbic geen ongewone actie, want die dubbelrol vervulde hij ook bij zijn club Mladost. In de periode 1967-1969 werd de ploeg uit Zagreb onder zijn leiding twee keer kampioen van Joegoslavië en won het drie keer de Europa Cup 1. In 1968 werd Trumbic in Joegoslavië sportman van het jaar. Anno 2010 wordt hij nog steeds herkend als hij in zijn geboorteland over straat loopt.
Maar in Nederland kennen we hem toch nog beter van een latere periode, toen hij bondscoach was. Trumbic schudt de data nog altijd zonder na te denken uit zijn mouw: van 15 november 1973 tot en met 28 februari 1981. Het hoogtepunt van die periode was Montréal 1976. Op de Olympische Spelen veroverden de Oranjemannen het brons. De FINA noemde Trumbic de beste coach van de Spelen, ervan uitgaande dat het een grotere prestatie was om met Nederland brons te pakken dan goud met Hongarije of zilver met Italië. “Die bronzen medaille met Nederland, daar ben ik nog steeds ontzettend trots op”, bekent Trumbic. De geboren Kroaat beschikte destijds met onder anderen Evert Kroon, Piet de Zwarte, Ton Buunk, Jan-Evert Veer, Nico Landeweerd en Hans van Zeeland over een zeer talentvolle generatie. Trumbic: “Dat was een fantastische groep. Ik heb ze zien groeien naar de top. Dat is niet alleen een fysiek proces, maar ook mentaal. Ik heb nog steeds contact met ze. Dat is zo in de top. Je wordt vrienden en dat blijf je je hele leven.”
Mentaliteit veranderen
Nadat hij was gestopt als bondscoach van Nederland verkaste Trumbic naar Griekenland. Daar maakte hij Olympiakos voor het eerst in dertig jaar kampioen. Drie jaar later verhuisde hij naar Italië, waar hij de leiding kreeg bij Pescara, de club waar onder anderen Manuel Estiarte speelde. 1986 werd een topjaar: in één seizoen veroverde Pescara met Trumbic aan het roer de Italiaanse beker, de landstitel, de Europa Cup en de Supercup. Dat was daarvoor nog nooit een coach gelukt.
In 1991 keerde Ivo Trumbic terug naar Nederland. Tot en met 1995 opnieuw als bondscoach - onder andere op de Olympische Spelen van Barcelona - daarna in diverse functies bij AZ&PC. Regelmatig kwam hij in conflict met de KNZB, omdat de bond hem niet de mogelijkheden wilde bieden waar hij om vroeg. Trumbic kon zich daar vroeger wel eens kwaad over maken, maar hij is milder geworden: “Ieder leven heeft goede en slechte tijden. Gelukkig overheersen bij mij de goede periodes. Wat mij goed doet is dat dingen die ik tien of vijftien jaar geleden riep, nu als normaal worden gezien. Kijk, ik kwam van de absolute top. Je probeert dan die mentaliteit een beetje te veranderen, maar dat is moeilijk."
Trumbic verduidelijkt dat hij binnen de sportcultuur een onderscheid maakt tussen recreatie, subtop en top. Bij elk niveau hoort een andere mentaliteit. "Je kunt niet van de een op de andere dag van recreatie naar subtop gaan, of van subtop naar top. Daar moet je rijp voor zijn. Een voorbeeld daarvan is het systematisch werken met jongeren. Eerst waren er in Nederland alleen kringtoernooien, maar nu is er een landelijke competitie. Ook bij verenigingen wordt er nu systematisch gewerkt met talenten van negen en tien jaar. En als ze wat ouder zijn en ze komen bij het eerste team, dan worden ze tegenwoordig beter begeleid. Je moet ze niet alleen maar op de bank houden om te laten kijken. Als je ze hooguit twee minuten per wedstrijd laat meespelen, dan zijn ze na een paar jaar niets meer waard. Je moet ze zich laten ontplooien. En als ze meegroeien met het team, dan creëer je teamgevoel en dat is natuurlijk ontzettend belangrijk."
Kinesiologie
Topsportgericht denken betekent volgens Trumbic overigens niet eendimensionaal denken. Hij vindt juist dat jongeren zich ook naast de sport moeten ontwikkelen. Dat kan wel eens moeilijk zijn, maar biedt ook voldoening. Trumbic, hoogleraar kinesiologie en bevoegd om in elke teamsport training te geven, herinnert zich dat hij toen hij nog studeerde met Mladost een toernooi in Moskou moest spelen. Na twee dagen moest hij terug naar Belgrado om een tentamen te doen, om vervolgens weer terug te keren naar Moskou waar hij ’s avonds weer een wedstrijd moest spelen. Hij had slechts twintig minuten om het vliegtuig te halen, maar hij haalde het en werd uitgeroepen tot speler van het toernooi. Trumbic: “Alleen met sport bezig zijn, dat kan niet. Je moet een compleet mens zijn. Ik ben er ontzettend trots op dat veel van die jongens die ik trainde nu een eigen bedrijf hebben of een goede baan. Sport hoeft niet ten koste van iets anders te gaan. Als je op een gezonde manier sport, dan leer je ook veel: verantwoordelijkheid, discipline, doelstellingen halen, vooruitdenken enzovoort. Als topsporter moet je reizen en dat biedt je de mogelijkheid om andere culturen en denkwijzen te leren kennen. Ik zeg altijd: de wereld bereizen is de tweede universiteit. Het opent andere horizonten. Je ziet hoe mensen in andere landen leven. Je doet kennis op en als ik zie dat mijn voormalige pupillen dat gebruiken in hun verdere leven, dan is dat mooi.”
Trumbic legde zijn kennis vast in het boek ‘Waterpolo’, dat nog steeds geldt als standaardwerk voor beginnende trainers, niet alleen in Nederland, maar ook in Zuid-Amerika, Azië en Australië. Verder heeft hij ook veel clinics gegeven en gaf hij regelmatig colleges. Eigenlijk is kennisoverdracht het sleutelwoord. “Ik wil graag mijn kennis doorgeven. Dat heb ik altijd met plezier gedaan.”
En als de intentie goed is, dan maakt het niveau niet uit. Zo voelde hij zich in 1999, met talloze landstitels, Europa Cups en alle kleuren Olympische medailles op zak, niet te goed om bij AZ&PC een jaar de pupillen te coachen. “Dat vind ik fantastisch. Ik geniet ervan hoe die kinderen zich ontwikkelen. En nu zijn ze als jeugd van 16 jaar kampioen geworden. Ook hier begeleidde ik ze niet alleen in de sport. Ik probeerde ze ook te helpen als ze problemen hadden op school. Als dat dan lukt en het gaat weer goed, dan ben je trots.”
Beijing
Hoewel hij zich heeft teruggetrokken uit het waterpolowereldje, volgt hij de sport nog steeds nauwgezet. Dat de Nederlandse vrouwen tijdens de Olympische Spelen in Beijing goud wonnen, vindt Trumbic fantastisch. “Ik heb het steeds verwacht, want de Nederlandse vrouwen liepen altijd voorop. Op de een of andere manier is het nu gelukt en ik ben blij en trots. Bij deze wil ik alle vrouwen en de coach alsnog feliciteren. En natuurlijk de teammanager, Arno Havenga. Ze hebben het prachtig gedaan. Ik ben er erg trots op.”
Volgens Trumbic is dit ook een goed voorbeeld van dat je alleen de top kunt bereiken, als je mentaal ook top bent. "De vrouwen hebben zich fulltime op de Spelen voorbereid. Dat betekent dat je je ook mentaal fulltime moet inzetten. Dat hebben ze gedaan. Als je naar de top wilt, moet je niet recreatief denken. Met alle respect, maar dat kun je doen als je met topsport bent gestopt.”
Op organisatorisch vlak kan er volgens Trumbic nog wel wat verbeterd worden. Zo vindt hij het niet meer van deze tijd dat waterpolo, zwemmen, synchroonzwemmen en schoonspringen gezamenlijk één bond hebben. “In Kroatië en Italië hebben die sporten ook aparte bonden. Het is voor de KNZB onmogelijk om iedereen tevreden te houden. Het zijn verschillende niveaus. Dit jaar doen de waterpoloërs het goed en dus zijn die belangrijk. Volgend jaar zijn het de zwemmers. We zijn allemaal één familie, maar zwemmen heeft dit jaar ook goede ondersteuning nodig en waterpolo volgend jaar ook.”
De prestaties van de Nederlandse mannen zijn tot Trumbic' verdriet momenteel subtop. "Ik hoop dat ze weer terugkomen aan de top. Dat is mijn wens. En dat de vrouwen in de top blijven en dat ze niet meer terugvallen. Hun coach, Mauro Maugeri, ken ik wel. Hij is een goede coach, maar hij kan het niet alleen. Maar ik heb goede hoop, want de vrouwen hebben nu goud en ze weten wat ze daarvoor moeten doen en laten. Dat is een keuze. Nu doe ik dit en straks doe ik dat. Je moet prioriteiten stellen in je leven. Dat is belangrijk.”
